30 de agosto: Domingo 22 do Tempo Ordinario (B)

Evanxeo: Mc 7,1-8. 14-15. 21-23

Comentario:

Neste domingo volvemos ao Evanxeo de Marcos, que deixaramos hai cinco domingos para ler neles o capítulo 6 de Xoán, no que este evanxelista nos ofreceu a súa catequese sobre Xesús como pan de vida. O Evanxeo de Marcos que hoxe lemos preséntanos un dos moitos enfrontamentos que Xesús mantivo cos representantes oficiais da relixión no seu tempo: fariseos e letrados, algo así como a xente máis devota e os teólogos do seu tempo. Este enfrontamento concreto versaba sobre os rituais de purificación, cousa quizabes para nós de pouca importancia, pero que nos tempos de Xesús, na vivencia relixiosa do seu pobo, era algo realmente transcendental, porque eran eses rituais os que abrían ou pechaban as portas de acceso ao posible trato con Deus.

A cuestión en concreto era o lavado ou purificación minuciosa das mans antes de se poñer a comer. Non era un problema de hixiene, ante o que non hai dúbida ningunha para nós: é necesario lavar as mans antes de comer. Era un problema teolóxico: se estás en contacto físico con mil detalles da vida normal, mánchaste internamente, ata o punto de non ser apto/a para unha vivencia relixiosa sólida; estaslle faltando a Deus. Xesús rebélase contra iso: as cousas normais coas que mil veces temos que bater na vida non manchan, non impiden nada, non pechan portas, para o encontro con Deus; outras cousas son as que si nos manchan, e enumera unha serie de comportamentos que teñen que ver coa nosa maneira de estar ante nós mesmos e, sobre todo, coa maneira de situarnos na vida ante os demais.

O que cambian as cousas! Desde mediados do século pasado, unha corrente espiritual, da que moitos/as bebemos, falábanos da importancia de “mancharse”, de meter a fondo as mans, os pés, o pensamento, o corazón, no medio das mil realidades da vida cotiá, sabendo que iso nos ía manchar, contaminar, pero co convencemento de que era aí, nesa realidade diaria onde Deus nos agardaba, onde nos ofrecía a súa presenza, a súa compaña, a súa luz, o seu encanto, a súa capacidade de enredarnos nunha aventura dura e gozosa ao estilo de Xesús. Coido que é bo que siga en pé este convencemento; coido que Deus se nos segue ofrecendo neses espazos complexos da vida, de onde por instinto de seguridade tendemos a escapar.

Xesús cita a Isaías para recordarlles, recordarnos, que podemos honrar a Deus cos labios, que podemos darlle un culto inútil, e que o noso corazón quede lonxe del. Isto era un risco para eles, é un risco para nós, e é un risco para todos/as cantas pretendemos acceder ao misterio de Deus e vivir, algo polo menos, ao seu abeiro. Todos/as tendemos a ritualizar a experiencia relixiosa; é dicir, a limitala a aquelas catro cousas, de máis ou menos fácil control, que nos permitirían asegurarnos o acceso a Deus, mandar sobre a súa presenza nas nosas vidas, controlar a Deus. E defendemos eses ritos a capa e espada. Acaso non se seguen dando nas nosas comunidades, na nosa Igrexa, moitas discusións por cuestións de ritos, de tradicións humanas, coma se nos ritos ou tradicións humanas se xogase a verdade nosa ante Deus? Xesús recórdanos que non esta aí o importante, que o importante está en como somos honestos con nosoutros/as mesmas, e como somos honestos/as con Deus e, por suposto, coa xente que a vida vai poñendo no noso camiño.

Igual que podemos reducir a vida relixiosa a ritos, e facela estéril, tamén podemos ritualizar moitos, todos os outros aspectos da nosa vida: podemos ritualizar a vida familiar, o trato cos fillos/as, a relación de parella, a vida sexual, a participación política, a convivencia cidadá, o trato co veciño/a da porta, as relacións laborais, etc., etc. Mesmo podemos ritualizar, simplificar, banalizar situacións tan densas como a crise actual. Ritualizamos sempre que reducimos a nosa experiencia a catro xestos, catro palabras fáciles, normalmente repetidas, que nos pechan á nosa propia e rica fondura, e á rica fondura de calquera persoa ou circunstancia que abordamos na vida. Se ritualizamos as cousas da vida, acabaremos ritualizando tamén a Deus. Non ritualizar a Deus levaranos a nonritualizar a vida, e a vivila cunha fondura e limpeza que ningún rito pode abrir ou pechar.

Preces:

QUE O NOSO CORAZÓN, SEÑOR,

ESTEA PRETO DE TI

• Que te deixemos entrar nas nosas vidas e enchelas coa túa presenza crítica e alentadora. Oremos.
• Que nos deixemos criticar e ensinar polas persoas que andan ao noso redor, e que seguramente teñen palabra túa para nós. Oremos.
• Para que o noso corazón non se seque, non se peche nunca, e vibremos coas alegrías e cos traballos das persoas que nos rodean, por exemplo coa loita que están levando os gandeiros para acadar un prezo xusto para o leite das súas vacas.. Oremos.
• Para que non sexamos indiferentes ante os miles de persoas inmigrantes que chegan a Europa polas portas do Mediterráneo, nos comprometamos positivamente con esa realidade e esixamos aos nosos Gobernos unha atención xusta a esas persoas. Oremos.
• Para que aprendamos a facer do compromiso social, do compromiso político serio un camiño de acceso a Deus, que quere que haxa boa organización social onde a xente máis débil sexa a máis protexida. Oremos.

Pregaria:

Non, Señor, non,

que nunca o corazón se me arrefríe,

que nunca as mans me queden tesas,

nin a palabra afogada aló na gorxa

cando a vida me pasa pola porta.

Non, Xesús, non,

que non simplifique nada,

que non lle responda con banalidades á riqueza da vida,

que non lle peche as portas a nada,

que non me escude de ninguén

cando a diario no que vivo me visitas.

A vida é tan ampla e fermosa!

É tanto o que a diario peta á miña porta!

Son tantos e tan variados os nomes

que se pronuncian cada día na miña presenza!

Como deixalo pasar, Señor,

como permitir que esvare pola codia da miña existencia!

Aséntate en min, Señor,

como ti queres facelo.

Que nada en min enturbe a túa presenza,

a túa luz, a túa claridade.

Que o amor ordene ou desordene

diariamente as cousas da miña vida,

que as encha de eficacia e de alegría.

Bendita a túa liberdade, Señor,

que me fai atrevido/a buscador/a!

Bendito o teu amor, a túa paixón, Señor,

que me acende e pacifica a cada hora!

Signo:

• Unha prancha (“témpano”) de xeo e ao lado unha laparada grande de lume.
• Escena de alguén involucrado na “sucidade” de xente débil.
• Algunha manifestación que teña que ver coa crise presente.
• Unha árbore seca e a carón unha árbore con moito froito.
• Imaxes de gandeiros/as en protesta e de inmigrantes entrando en Europa.