Un ano máis en Sobrado

Manuel Regal Ledo

Era a tarde do 12 de xuño, venres, cando nos fomos achegando con ilusións variadas, como variados eran os nosos bolsos e os nosos rostros, ao mosteiro de Sobrado dos Monxes. Un ano máis nos agardaban a normalidade e a sorpresa.

A normalidade viña ofrecida pola espazo xeográfico e humano que sempre representa Sobrado. As antigas construcións, o máis antigo entorno rural, cheo de vida neste xuño que non acaba de definirse entre o calor e a temperanza, e os rostros da xente, dos monxes que seguen alí soportando as súas vidas e axudando a soportar a dos demais coa súa pregaria, co seu testemuño de vida.

A sorpresa viña dada por algunhas caras novas, empezando pola do mesmo P. Santi, que levaba 12 anos fóra da comunidades monástica, pola as doutras persoas que se achegaban coa Escola de Espiritualdade a Sobrado por primeira vez, ou, tendo xa feita a experiencia hai anos, volvían con gusto ás súas orixes. A maiores estaban as circunstancias persoais de cada quen, que nunca, nunca repiten edición: máis anos, máis ou menos saúde, física e espiritual, máis ou menos vontade de busca e de fidelidade ao evanxeo de Xesús, ganas de compartir levado/a polo aquel especial do presente da súa vida, etc.

Eramos moitos, moitas, moitas máis mulleres ca homes, ao redor de cincuenta persoas, cincuenta vidas, cincuenta historias, cincuenta soños.

Unha vez acomodados/as, baixo a atinada dirección de Mari Carme Turnes –coa esquerda ferida e todo, canto llo hai que agradecer!--, case que o primeiro acto foi participar nas Vésperas daquel venres, que viña a ser o Venres do Sagrado Corazón. Máis alá do nome, que nos pode gustar ou non, quen nos agardaba, a través de todo o que para nós se facía acollida, era o permanente amor solicito, apaixonado de Deus, que non se esquece de ningún, de ningunha de nós, e que nos quere sempre facer ben manifesto o aprecio que nos ten. As cantigas dos monxes, a súa pregaria, a súa presenza, ás veces mesmo poden simular esa presenza amante de Deus, pero maiormente de mil maneiras fánnola evidente e fresca, vital, misteriosamente vital.

Celebradas as Vésperas, baixamos ao comedor, onde gustamos unha rica cea de caldo de porros e aneis de luras (calamar) con rica ensalada da horta dos monxes. Conversas, bo humor, aínda que houbese que apuntarse para as listaxes de limpeza e fregado.

E de novo o oratorio dos monxes para rezarmos con eles o oficio de Completas, no luscofusco do día, ao amparo do Altísimo que se nos ofrecía excelente no rezo dos salmos, e á sombra da Nai á que se lle cantaba coa Salve. (Quen isto escribe, molesto por esa visión do mundo como val de bágoas, para reconciliar a palabra co corazón lembraba as xentes africanas que nese mesmo momento estarían bailando entre a vida e a morte no mar de bágoas que é para eles o Mediterráneo). E logo aquel bico en auga e en tenrura co que Deus, na figura do prior da comunidade, nos prometía a súa compaña pola noite (“a noite, o caos, o terror”, canto o himno con palabras de espanto), cando máis tentados estamos a desconfiar dela.

Xuntámonos un momento breve no salón para explicar algo o encontro. Todos, todas nos fomos presentando no noso nome e procedencia e na expectativa coa que viñamos a este encontro. María e Pilar comentáronnos como se ía desenvolver e axudáronnos a abrir os ánimos e as esperanzas para vivilo con sinxeleza e proveito. E á cama, que xa está ben de lerias. Que un saiba non houbo excesos, e todo o mundo se dedicou a durmir como Deus manda, deitadiño/a, quente e en paz, que por algo lle manifestaramos a Deus no rezo de Completas o desexo de ter “unha noite tranquila e unha morte (cando sexa) santa”.

Pasou a tarde, pasou a noite, día primeiro.

Comezamos o día co sinal dos Maitines e logo de Laudes. Houbo quen seguiu eses sinos, e houbo quen, unha vez máis, se deixou levar polo aquel das mulleres: María retándonos a un trote difícil de acompañar, Elvira abrindo o día cuns exercicios de Taichí máis doados de seguir e Pilar Wirtz invitándonos a unha marcha contemplativa; outros, nada, a durmir e a erguerse xusto para o almorzo, onde todos, todas nos vimos as caras que os manxares da mañá ían poñendo frescas e vizosas, vigorosas para o traballo do día.

Este empezou ás 10. Primeiro recibimos o saúdo do Prior da comunidade, que no nome de todos os monxes nos desexaba unha estadía feliz e proveitosa no mosteiro, á que eles querían contribuír con todo o que son e teñen, que non é pouco. Graciñas! Rubén, o crego amigo Rubén, que participara na Escola de Espiritualidade e que a acompañara mentres as súas tarefas pastorais non se amorearon diante del cada mañá, Rubén foi, logo, quen nos quixo acompañar durante boa parte do día. Empezou ofrecéndonos un anaco de meditación con música para o silencio e a contemplación confiada. Quedámonos coa cantiga en portugués: “Calma e tranquilidade sao as ordens do Señor. / Calma e tranquilidade para receber o Amor”, que habiamos repetir con devoción e agradecemento. Invitounos, logo, a revivir no posible o encontro de Xesús co cego de Betsaida (Mc 8,22-26), para ver se tiñamos ollos abertos sobre a nosa realidade e sobre o que pasa ao noso redor, e para deixarnos acompañar con Xesús nun proceso de curación para a visión. Preciosa a invitación de Rubén, que nos animou a un traballo individual sinxelo e fondo.

A mañá completouse co testemuña, crego hoxe da parroquia de Sobrado, pero que estivera antes polo Perú, axudando a montar garderías para xente miúda que precisaba afecto, atención, cultura, para encamiñar con bo pé as vidas. Algo aquí máis o menos ao alcance da man, pero complexo naquel país, e de moito mérito por quen naquela tarefa empeñaba tempo e vida. E logo tamén nos comentou unha tarefa nova, xa aquí, na que cun equipo de xente quere embarcarse para atender a xente presa do cárcere de Teixeiro. Que ben iso de combinar apaixonadamente o afán por Deus e o afán pola xente máis marxinada, para que a fe teña trazas de acerto e a solidariedade se nutra de bos fundamentos! Moi na liña do escrito de Vicente Ferrer (1920-2009), titulado “Un campo sen auga é un campo sen Deus” –que tamén nos ofreceu Rubén--, co que o que fora crego xesuíta se defendía de quen lle botaba en cara que miraba pola xente pobre, pero non evanxelizaba, non nomeaba a Deus.

Quen isto escribe, por mor de atender á constitución dunha corporación municipal, non puido gozar con esta persoa e co seu testemuño, nin tampouco co xantar fraterno do mediodía, nin sequera do traballo da tarde, que, á súa vez, tivo dous momentos; o primeiro para revivir tamén neste caso o encontro dos de Emaús entre si e con Xesús, nun exercicio simple de camiñada e conversa sacando a flote a propia vida coas desesperanzas e iluminacións que a nutren; o segundo para ver a película 14 kilómetros, un filme realista, duro, vivo, para falarnos do mundo tenro e sinistro a un tempo de quen afronta o reto de deixar África soñando con Europa.

De novo a cea para satisfacer e relaxar os corpos; de novo as Completas para tonificar o Espírito, e de novo o encontro da noite para sopesar en diálogo o que a película nos transmitira. Un mundo complexo ante o que é doado dicir grandes palabras, pero ante o que non o é tanto ofrecer alternativas que abran camiño, aínda que algunhas vanse vendo. O Papa, coa súa apelación á vergonza, Santiago Agrelo, arcebispo de Tánxer, coa súa praxe e coa súa palabra comprometida, poden soster o traballo que por aquí e por alí, miudamente, se veñen facendo.

Pasou a mañá, pasou a tarde, pasou a noite, día segundo.

Mereciamos un bo descanso e un bo descanso nos demos, ata que pola mañá os variados sinos dos amenceres nos convocaron á celebración do día do Señor. As rulas, os variados paxaros das carballeiras do arredor, as rás da lagoa do mosteiro non cansaban de entoar cantigas que atopaban eco nos nosos corazóns, aínda que non lles fixésemos moito caso, aínda que non fósemos quen de distinguir sons e mensaxes.

Despois do almorzo –que rico sempre!--, xuntámonos para preparar algo a Eucaristía. Quen isto escribe axudou o que puido para entrarmos xuntos/as na sinxela fondísima das parábolas de Xesús –a semente que medra ora esteamos en vela, ora durmindo; a semente pequeniña que medra e medra ata se facer árbores que acubilla desamparados--; a invitación á calma, á confianza, a esperanza era intensa, e por iso repetimos a canción aprendida o día anterior (“Calma e tranquilidade”), que acompañamos tamén coa cantiga de Santa Tareixa: “Nada te turbe, nada te espante, todo se pasa. Dios no seu muda, la paciencia todo lo alcanza. Quien a Dios tiene nada le falta, sólo Dios basta”, canción na que nos iniciou con ilusión o amigo Tarsicio de Lugo. E rezamos tamén xuntos unha pregaria que invitaba á tranquilidade, á confianza.

Fomos á Eucaristía, que presidiu Torres Queiruga. Cos monxes, co pobo. A homilía de Andrés confirmounos no traballado da preparación anterior. O pan de Xesús fíxose na terra dos nosos corpos pan de semente; e o sangue apaixonado de Xesús fíxose auga para a súa xerminación e crecemento. Grazas. Ao remate un frade dominico que, quen sabe por que, ocupaba estes días unha das cadeiras dos monxes –quizabes tentado pola vida monásticas--, achegouse a Breogán para aloumiñar o seu filliño de dous meses, Paulo Breogán. Ten que ter o seu aquel para un frade célibe tocar, bicar con tenrura os froitos do amor! Pero naquel bico e aloumiño de feito estabamos todos e todas cantas asistimos a este encontro de Sobrado; para todos e todas nós a parella formada por Natalia e Breogán e os seus dous filliños, nena e neno, Martina Erea e Paulo Breogán, foron unha bendición permanente que nunca daremos agradecido abondo. Cando saímos un paxariño noviño, cría aínda, xacía ao pé no rebordo da pía de augas benditas. Para el, como para tanta xentiña, a vida non lle foi ventureira.

Despois da Eucaristía que fóra ás 11 da mañá, con calma, ás 12,30, xuntámonos para compartir o que significara para nós o encontro destes dous días. Fomos falando moitas persoas, transmitimos sensacións positivas, experiencias agradecidas, empeños renovados, luces acendidas, paz, esperanza, vontade de seguir para adiante, a pesar das malas horas, a pesar ou grazas ao que Deus mesmo vai tirando de nós, porque non nos quere apagados/as, contentos/as co pouco, porque quere para nós o mellor e máis completo, de xeito que así sexamos nós capaces de levar o mellor e máis completo á súa xente preferida que son as persoas máis débiles.

Elvira de novo axudounos a poñerse un precioso botón dourado ao encontro lembrando a Asun, e invitándonos a bailar con ela e con Deus o baile da loanza pola terra, por Deus, polos demais, por un mesmo. Bicos e apertas, bágoas incluso, sen rubores, con ledicia no corazón que saltaba ata a flor do corpo.

E xa xantar, con algo de présa algúns, aquela saborosa caldeirada de garavanzos, con aquel pito que non era campeiro, pero que sabía a graza de cociña monástica, con ensalada da terra. Pasou a mañá, dia terceiro. Bicos de novo. Adeuses e a conciencia de que estabamos máis unidos/as e presentes uns nas vidas dos outros, e Deus e os seus pobres na de todos/as, aínda que os meses do verán se empeñen en nos manter arredados, e aínda que a indiferenza nos tente como tenta a tantos contemporáneos nosos.

Un ano máis, Sobrado coa súa maxia. Un ano máis, nós, cada un, cada unha de nós, coa nosa especial maxia. Un ano máis, Deus, todo maxia para quen lle abra as portas. Parabéns para todos e todas. Feliz e solidario verán!